سبلان سومین قله بلند ایران است که 4هزار و 815 متر ارتفاع دارد. قله سبلان در شمال غربی ایران و در استان اردبیل قرار گرفته است. بعضیها این قله را به ساوالان نیز میشناسند.
سبلان کجاست؟
همانطور که قبلا گفته شد این قله در استان اردبیل واقع شده به طول و عرض جغرافیایی 47درجه و 50 دقیقه شرقی و 38 درجه و 17 دقیقه شمالی.
صعود به سبلان که میتوان آن را جزو 1515 قله برجسته دنیا دانست خیلی راحت نیست. مخصوصا صعود زمستانه به قله سبلان نیازمند آمادگی جسمانی و دانش فنی پیمایش در برف و یخچالها است.
کوهنوردی در یک کوه آتشفشانی نیمه فعال برای هرکسی میتواند جذاب و خاطرهانگیز باشد. بالای قله آن دریاچهای کوچک وجود دارد که چشم هر بینندهای را خیره میکند. عمق دریاچه سبلان به درستی مشخص نیست اما این ناحیه به خاطر وجود آبگرمهای طبیعی در دامنه کوه، مورد توجه بسیاری از گردشگران به ویژه کوهنوردان و طبیعتگردان است.
با بررسی نقشه کوه سبلان دریافتیم که این کوه عظیم نزدیک به 60کیلومتر طول و 45 کیلومتر پهنا دارد. دامنههای سبلان از چهار طرف به شهرستانهای مختلفی مشرف است. مشکین و اهر در شمال، تبریز در غرب، سراب در جنوب و اردبیل در شرق.
قله های سبلان سومین قله بلند ایران
شکل ظاهری سبلان مخروطی مانند و بخش دهانه آتشفنان خاموش آن با دریاچه پوشیده است. یکی از یخچالهای دائمی ایران در این کوهستان زیبا قرار دارد. قله اصلی سبلان را بانام سلطان ساوالان میشناسند که بلندترین قله اردبیل و سومین قله بلند ایران میباشد.
قله “هرم داغ” یا سبلان کوچک و “آقام داغ” که به کسری هم معروف است در این ناحیه قرار دارد. اگر عکس کوه سبلان را نگاه کنید خواهید دید که از دور شبیه به عقابی پهن پیکر بالهایش را گشوده و آماده حمله به شکار میباشد.
صعود به قله سبلان
به صورت کلی برای صعود به قله سبلان سه مسیر وجود دارد:
مسیر شمالشرقی: مسیری رایج برای کوهنوردان به شمار میآید. این مسیر از آبگرم شابیل واقع در جنوب شهر لاهرود در جاده اردبیل به مشکینشهر آغاز میشود. کوهنوردان برای صعود از این مسیر یال شرقی را طی میکنند و با عبور از پناهگاه به قله میرسند. پناهگاه تا قله کاملا پاکوب بوده و مشخص است. در طول مسیر صعود نیز پرچمهای راهنما وجود دارد.
مسیر غربی: از پای دریاچه “قره گل” شروع میشود و پس از گذر از قله “هرم چال” و یخچال عظیم هرم، به جانپناه غربی و سپس قله سبلان میرسد.
مسیر جنوبی: مسیری که از سمت جنوب قله آغاز میشود. در نزدیکی قله به وسیله یال شرقی به قله منتهی شده و در این مسیر جانپناهی وجود ندارد. این جبهه سختترین راه صعود به قله سبلان میباشد. این ناحیه از سنگهای بزرگ تشکیل شده و پیست اسکی آلوارس که یکی از مجهزترین پیستهای اسکی ایران است در این مسیر قرار دارد.
برای اطلاع از کروکی مسیرهای صعود به قله سبلان و دریافت ترک مسیرهای صعود اینجا ضربه بزنید.
بهترین فصل صعود به قله سبلان
بهترین فصل صعود به قله سبلان فصل تابستان است. ماههای تیر، مرداد و اوایل شهریور که حجم برف بر روی قله به حداقل میرسد بهترین ماههای صعود به قله سبلان میباشد.
صعود زمستانه به سبلان از صعودهای شاخص به حساب میآید. برای چنین صعودی باید باد شمال زمستانه را در نظر داشته باشید. دسترسی به جانپناه شرقی و غربی همراه با برفکوبی سنگین خواهد بود. برای صعود زمستانه به سبلان حتما باخود وسایل نجات اضطراری، بیواک و کمکهای اولیه را همراه داشته باشید.
اگر قصد دارید به این قله صعود کنید و کروکی و ترک مسیر را ندارید میتوانید از اینجا کروکی مسیر صعود به سبلان را دانلود نمایید.
کوه آتشفشانی ایران
از نظر زمین شناسى منطقه سبلان، روى هورست بزرگ اولیگوسن بنا شده است. فعالیت قدیمى سبلان از دوره ائوسن شروع گردید، ولى آنچه کوه سبلان را بهوجود آورده در پلیوسن شروع به فعالیت نمود. این فعالیت تا آخرین دوره بین یخچالى ادامه داشت.
مواد سازنده این آتشفشان از یک ماگماى عمیق حاصل شده است ولى تحت تأثیر فرآیندهاى کم و بیش پیچیدهاى قرار داشت. آخرین فعالیت آتشفشان سبلان از نظر کارشناسی مشخص نیست. اما تبلور بخشى، هضم و اختلاط دوماگما از اهم مواد سازنده این آتشفشان است(دیدون و ژومن 1976). بعد از ائوسن، مرحله بعدى فعالیت این کوه، متعلق به میوسن است.
در یک نگاه کلی، کوه سبلان سه سری آتشفشان قابل تشخیص است:
- پیش از پیدایش کوه سبلان که در واقع شامل گدازههاى میوسن مىباشد و از جنس لاتیت- بازالت است.
- سرى قبل از پیدایش کالدار که درآن لاتیت- آندزیت فراوان مىباشد که به داسیت متحول شدهاند.
- سرى بعد از پیدایش کالدار یا سرى فوقانى که بخش اصلى آن، ترکیب نیمه اسیدى (داسیتى) دارد. دوسرى اخیر درپلیو- کواترنر بهوجود آمدهاند.
کالدرا: سبلان به شکل مخروط زیبائی است که در کالدرای آن در حال حاضر دریاچهای بسیار زیبا بوجود آمده است. اطراف این دریاچه در تمام سال پوشیده از برف و یخ است. این دریاچه به شکل بیضی با قطرهای 140و 80متری، زیبایی خاصی به قله بخشیده که بجز فصل تابستان در بقیه فصول سال منجمد است.
دریاچه دهانه قله سبلان یکی از مرتفعترین دریاچههای آب شیرین جهان به شمار میرود و آب آن آبی مایل به سبز و زلال است که از نظر شیمیایی جزو آبهای سولفاته کلسیک و سدیک بسیار سبک و غنی از سیلیس است.
سنگ عقاب
سنگ عقاب سبلان که به قارتال معروف است نیز بر روی قله سبلان واقع شده است. نرسیده به قله سلطان در نزدیکی جان پناه غرب سنگ عقاب یا قارتال قرار گرفته که سنگی از جنس توف به شکل عقاب است. که نشسته و سر را به جانب شرق چرخانده است. این منظره شگفت انگیز از ارزش خاصی در میان مردم آذربایجان برخوردار است و مردم از آن به عنوان نمادی از صلابت و غیرت یاد می کنند.
شیروان دره
شیروان دره در 30 کیلومتری جنوب شرقی مشکین شهر در استان اردبیل و در دامنه جنوبی کوه آتشفشان سبلان میباشد. این دره در ارتفاع 2200 متری از سطح دریا قرار گرفته و حدود 75 کیلومتر مربع مساحت دارد. طول این دره در حدود 12 کیلومتر میباشد و از نزدیکیهای جنوب لاهرود تا آت گولو (استخر اسب) امتداد دارد.
سفر قله سبلان به این ناحیه زیبا از کشور برای گردشگران داخلی و خارجی بسیار جذاب خواهد بود. به ویژه برای افرادی که از عاشق ماجراجویی و ژئوتوریست هستند. ماجراجویی به انگلیسی adventure است و این ناحیه با برخورداری از طبیعت بکر و زیبا و وجود کلکسیون متنوع از اشکال فرسایشی برای ماجراجویی بسیار جذاب است.
وجود پدیدههای زمینشناسی مشخص و گویا برای مقاصد آموزشی، صخرهها و پرتگاههای اعجابانگیز برای سنگنوردان و دره نوردان و وجود آبشارهای متعدد…
چشمههای آب معدنی و نیز چشمههای گوگردی و چشمه آبگرم شابیل سویی در این ناحیه قرار دارد. اصلیترین مسیر صعود به قله آتشفشان سبلان نیز در اینجاست. برخورداری از قابلیتهای مناسب برای تبدیل شدن به بهترین مسیرهای گردشگری ماجراجویانه بهویژه ژئوتوریسم میتوان به وجود دریاچه زیبای آت گولو در بالا دست دره اشاره کرد.
چشمانداز زیبا از دامنه جنوبی قله آتشفشانی سلطان سبلان و وجود امکانات اقامتی مناسب مجموعه آب درمانی شابیل در مجاورت این دره از دیگر امکانات منطقه است.
این منطقه به لحاظ تنوع پدیدههای زیبای زمینشناختی جزو شگفت انگیزترین نقاط خاورمیانه بهشمار میرود. با این تنوع زیستی میتوان این منطقه را در فهرست میراثهای ارزشمند جهانی در سازمان یونسکو شاهد بود. سبلان میتواند به عنوان یکی از ژئوپارکهای کشور معرفی و ثبت جهانی شود.
غارهای سبلان
غارهای بنه لر در لاهرود مشکین شهر: این غارها یا دستکندها از گذشتههای دور مکان زندگی بودند. این غارها، در روستای متروک بنه لر قرار دارد. شش کیلومتری مسیر شهر لاهرود به آبگرم شابیل و در حاشیه دره رود قره سو. این غارها مشخصا به صورت به هم پیوسته بوده و به هم راه دارند.
تعدادی از غارهای سبلان به صورت دو طبقه است که در گذر زمان برخی از آنها تخریب شدند. این غارها توسط انسانهای کهن و با وسایل ابتدایی در رسوبات دو دیواره صخره مشرف به دره رود قره سو کنده شدند.
چشمه های آب گرم سرعین
چشمه های آب گرم و آب معدنی سرعین : تعداد زیادی چشمه آب گرم و معدنی در منطقه سرعین وجود دارد. این چشمهها در اثر گسله سرعین بهوجود آمده و منطقه را به یکی از مهمترین کانونهای آب گرم و معدنی خاورمیانه تبدیل کرده است. همه ساله میلیونها گردشگر از اقصی نقاط کشور و نیز دیگر کشورها به اینجا میآیند.
مجموعه آبهای گرم و معدنی سرعین پربازدیدترین پدیده زمینشناسی ایران است. این چشمهها در صورت ایجاد زیرساخت مناسب و اطلاعرسانی موثر میتواند به یکی مهمترین مقاصد جهانگردان و طبیعت دوستان تبدیل شود.
این آب گرم با مقدار متوسط آب دهی ۸۵ لیتر در ثانیه و دمای آب ۴۶ درجه سانتیگراد، دارای آبی ترش مزه، بیرنگ و کمی بودار است. آنیونهای آن کربنات، بیکربنات، کلروره، سولفات است. کاتیونهای آن کلسیم ، منیزیم ، سدیم و پتایسم میباشد.
هدایت الکتریکی برای ۲۵ درجه حرارت ۱۳۰۰ و pH آن ۵۸/۶، باقیمانده مواد خشک شده از تبخیر آب آن نیز ۶۸۷ میلیگرم در لیتر است. آب آن در ردیف آبهای کلروره ، بیکربنات سدیک و کلسیک گرم میباشد.
این آبگرم در شهر سرعین از شکاف سنگهای آتشفشانی حاصل از گسل سرعین خارج میشود. آبگرم پنج خواهر، دارای مقادیر زیادی دی اکسید کربن است. بر روی این چشمه مجتمعی به زیر بنای 1500 مترمربع و با امکانات مناسب احداث شد. وجود این امکانات، مجتمع آب درمانی را به یکی از ممتازترین آبدرمانیهای کشور تبدیل کرده است. آب این مجتمع از ۵ دهنه چشمه که در این محل وجود دارد، تامین میشود.
این آب گرم نیز همانند سایر آب گرمهای شهر سرعین در اثر گسله سرعین بهوجود آمده است. دمای آب ۴۵ درجه سانتیگراد و آبدهی آن ۶ لیتر در ثانیه با جریان آب به صورت دائمی میباشد.
رنگ آب کمی مایل به سبز پستهای و مزه آب کمی ترش میباشد. آبگرم ساری سو، دارای خواص درمانی برای دردهای روماتیسمی، مفصلی و به طور کلی برای تسکین دردهای عضلانی است.
این چشمههای آب معدنی در مسیر جاده سرعین- ویلادره قرار دارد. عامل تشکیل آن گسله ویلادره میباشد و دارای آب بسیار گوارا و مطبوعی است. این چشمهها در ردیف آبهای کربنات کلسیم گازدار و سرد (Subthermal) قرار دارد.
آلوارس
آلوارس منطقهای کوهستانی در دامنه شرقی کوه سبلان و غرب اردبیل است. زیبایی و شکوه آلوارس به دلیل عظمت و وقار کوه آتشفشان سبلان میباشد. این منطقه به دلیل وجود چشمه و آبشار گورگور، ارتفاع زیاد و آب و هوای خنک، مورد توجه است. پوشش مرتعی چشم نواز، وجود عشایر مهماننواز و سختکوش، زیبایی منطقه را صد چندان کرده است.
پیست اسکی آلوارس به عنوان دومین پیست اسکی استاندارد کشور با قابلیت استفاده در 8 ماه از دیگر ویژگیهای منطقه است. قرارگیری در مسیر صعود به قله سبلان، وجود چشماندازی زیبا از کوههای هرم داغی و کسری داغی و… از اهمیت زیادی برخوردار است. امروزه بهدلیل نزدیکی به شهر توریستی سرعین و وجود امکانات رفاهی، تفریحی و ورزشی مناسب، به مقصدی از گردشگران و ماجراجویان تبدیل شده است.
رودهای سبلان
این کوهستان سرچشمه بسیاری از رودخانه های ایران است و اکثر رودهای ناحیه شمال غربی کشور از اینجا سرچشمه میگیرد. رود قره سو در دامنه سبلان شمالی و رودخانه اهر چایی در دامنه جنوبی آن قرار دارد که به شاخه آجی چای منتهی میشود.
برای اطلاع از مسیرهای صعود به این قله و دیگر قلههای برافراشته در ایران و جهان ، آی ادونچر را به دوستانتان معرفی کنید.
سبلان کوهی مقدس
در خصوص فرهنگ و تاریخ سبلان باید بدانید که مردم محلی برای آن ارزشی ویژه قایل هستند. سبلان علاوه بر میراثهای ارزشمند زمینشناختی، میراثهای ارزشمند فرهنگی و باستانی را نیز در خود جای داده است. میراثی که قدمت آن به 6 هزار سال قبل از میلاد مسیح میرسد.
سبلان به عنوان نخستین منظر طبیعی و فرهنگی کشور ایران به ثبت رسید. منظر طبیعی و فرهنگی از نظر سازمان میراث جهانی یونسکو ارتباط متقابل و موثر از تعامل انسان و طبیعت در یک بستر زمانی دراز مدت است. این بستر منجر به برون دادهای فرهنگی و میراث ملموس و ناملموس میشود.
سبلان به صورت یک پدیده طبیعی در طول دوران های تاریخی، از دوره اورارتورها تا هجوم آریاییها مطرح میباشد. به لحاظ شجاعت و توانمندی مردم اطرافش به صورت یک دژ محکم عمل میکرد. وجود خاطره و حکایتهای شنیدنی از گذشته بیان کننده این حقیقت است.
ساوالان، تاریخی پر فراز و نشیب را پشت سرگذاشته و مردم آن همواره مقاوم از آزمونها، تاریخی پرافتخار دارند. ساوالان هم از این معنی پرآوازه گشت. عظمت سبلان و نقش آن در زندگی مردم و تصویر زیبای آن کوه سترگ در ادبیات و فولکلور مردم آذربایجان بسیار است. بر اساس باور مردم در شمال غرب کشور «ساوالان پاکترین همه کوهها و یکی از هفت کوه بزرگ بهشت است»
بر اساس روایتی، ساوالان آرامگاه بسیاری از صالحان و چند پیامبر بود. با استناد به شواهد و منابع موجود از مورخان و نویسندگانی چند، بیش از ۲هزار سال پیش پیامبرانی جهت عبادت و ریاضت به این کوه صعود کرده و آن را مقدس شمردند.
همین باور و اعتقاد سبب شده که همه ساله عده کثیری از ایلات و عشایر و روستاییان اطراف ساوالان جهت شکرگزاری از موهبتهای الهی و زیارت دریاچه تا قله صعود کنند.
درباره ساوالان و وابستگی «زرتشت» به این کوه در اغلب مآخذ جغرافیا و تاریخ و نیز نوشتههای قدیمی به مناسبتهای مختلف ذکری به میان آمده. طبق اسناد موجود و روایات، زرتشت پیامبر در 640 سال قبل از میلاد (2648 سال پیش) در آذربایجان تولد یافت. او در هنگام 30 سالگی، زادگاهش را ترک گفته و به کوهی رفت.
در این کوه بود که او از خرد خویش برخوردار شد. ۱۰ سال، از تنهایی خسته نشد تا این که دلش دگرگون شد. زرتشت بعد از سالها عبادت و ریاضت در سبلان، زادگاه خویش را ترک گفت و به بلخ عزیمت کرد.
شهر باستانی یری
محوطه باستانی شهر یری، در 65 کیلومتری اردبیل و 31 کیلومتری شرق مشگینشهر در کنار رودخانه قرهسو قرار دارد. این محوطه شامل 280 سنگافراشته باستانی است. دیرینگی آنها بیش از شش هزار سال پیش از میلاد برآورد میشود.
قدمت این منطقه به دوران اواخر مفرغ، نوسنگی و یافتههایی نیز از حیات انسان عصر مس سنگی و اوایل آهن در اینجا بهدست آمده است.
این سنگهای برافراشته با ارتفاع متفاوت70 تا 360 سانتیمتری، اکثرا منقوش به اشکال انسانی هستند. طرح انسانهای حک شده بر روی سنگها به شکل افرادی دست به سینه و معمولا بدون دهان میباشد. تاکنون فقط هفت قطعه این نوع سنگ – افراشتهها در منطقه “حکاری” کردستان ترکیه و یک قطعه هم در “قپوزستان” آذربایجان یافت شدهاست.
وسعت محوطه شهریری 400 هکتار است و در60 کیلومتری غرب اردبیل واقع میباشد. شاید سوال شما هم باشد که شهر یری کجاست؟ این محوطه باستانی در 25 کیلومتری شرقی مشکینشهر و یک کیلومتری شمال روستای پیرازمیان قرار دارد. محوطه شهریری از سه قسمت معبد، قوشاتپه و قله تشکیل شدهاست. سنگ افراشتههای این محل با فرسایش و تخریب زیادی روبهرو هستند و در فروردین 1390 گردباد باعث ویرانی بخشی از این محوطه شد.
بدون دیدگاه