قاین که در گذشته به صورت قائِن نوشته می‌شد، دومین شهر بزرگ در استان خراسان جنوبی است. این شهر مرکز شهرستان قائنات در ایران بوده که در صد کیلومتری بیرجند واقع شده است. قاین، پایتخت زعفران جهان، به دلیل دو محصول زعفران و زرشک مرغوبش زبانزد خاص و عام می‌باشد. در دنیا کمتر کسی را می‌توان یافت که شیفته این دو محصول باشد و با این دیار ناآشنا بماند. 

شهر قاین به لحاظ تاریخی نیز جایگاه ویژه‌ای دارد. این دیار در گذشته برج و بارو داشته و دارای کهن دژ، خندق و ارگ بود. این شهر به همراه فردوس که در قدیم نامش “تون” بود یکی از مهم‌ترین شهرهای ایالت قهستان به شمار می‌رفت. بر اساس یافته‌های باستان‌شناسی، این شهر یکی از زیستگاه‌های اولیه بشر بوده است. اگر به دنبال ریشه نام‌گذاری و وجه تسمیه قاین باشیم، به‌درستی مشخص نیست. اما نظریاتی در این‌باره به گوش می‌رسد.

برخی معتقدند ریشه واژه قاین برگرفته از فرهنگ لغت ترکی است و نام طایفه‌ای از ترکان و هپتالیان بوده که پیش از اسلام حکمران سرزمین قاینات بودند. برخی نیز معتقدند که این نام برگرفته از نام قابیل در تورات است که به صورت قاین (قائن) یاد شده اما تعدادی نیز واژه بسیار کهن قائن را برگرفته از نام یکی از فرزندان آدم می‌دانند.

گویا این فرد، انتقام هابیل را از قابیل گرفته‌است. در نظریه دیگری قاین را تغییر یافته کائن می‌دانند که به معنی موجود یا وجود است و جمع آن واژه همان کائنات می‌باشد. عده‌ای نیز ریشه نام قائن را در واژه قهستان می‌یابند و معتقدند این واژه تغییر یافته‌ای از نام قهستان بوده. ریشه قهستان نیز تغییری از واژه‌ کوهستان در زبان عربی است.

اقلیم آب و هوایی و وضعیت جغرافیایی قاین بر اساس آنچه در اطلاعات منتشر شده در سایت رسمی هواشناسی این شهر منتشر شده است، نیمه بیابانی و کوهپایه‌ای است. عمده پوشش گیاهی در منطقه از رسته بوته‌ای بوده و باد غالب منطقه از سمت شمال شرق می‌وزد. شهرستان قاین در حال حاضر دو مجموعه از سایت های سنگنوردی ایران را در بردارد که محل مناسبی برای حضور علاقمندان به آموزش سنگنوردی است.